మేఘసందేశం 7 వ శ్లోకం
సంతప్తానాం త్వమసి శరణం తత్పయోద ప్రియాయా
స్సందేశం మే హర ధనపతి క్రోధవిశ్లేషితస్య
గంతవ్యా తే వసతి రలకా నామ యక్షేశ్వరాణాం
బాహ్యోద్యానస్థితహరశిరశ్చంద్రికాధౌతహర్మ్యా ౭
స్సందేశం మే హర ధనపతి క్రోధవిశ్లేషితస్య
గంతవ్యా తే వసతి రలకా నామ యక్షేశ్వరాణాం
బాహ్యోద్యానస్థితహరశిరశ్చంద్రికాధౌతహర్మ్యా ౭
భావం :
మేఘుడా!
( ఎండ/విరహంచేత ) తపించినవారికి, ( తాపం పొందిన వారికి ) శరణం అవుతున్నావు.
ఆ కారణంవల్ల,
ధనపతి ( కుబేరుని ) కోపంచేత ఎడమైన నా సందేశాన్ని, ప్రియురాలికి అందించు.
( పట్టణానికి ) వెలుపల ఉన్న తోటలో ఉన్న శివుని శిరస్సునందలి వెన్నెలచేత, శుభ్రములైన మేడలుగల, యక్షేశ్వరులకు స్థానమైన,
అలకా అని పేరు గల పట్టణం నీకు పోతగినది.
( ఎండ/విరహంచేత ) తపించినవారికి, ( తాపం పొందిన వారికి ) శరణం అవుతున్నావు.
ఆ కారణంవల్ల,
ధనపతి ( కుబేరుని ) కోపంచేత ఎడమైన నా సందేశాన్ని, ప్రియురాలికి అందించు.
( పట్టణానికి ) వెలుపల ఉన్న తోటలో ఉన్న శివుని శిరస్సునందలి వెన్నెలచేత, శుభ్రములైన మేడలుగల, యక్షేశ్వరులకు స్థానమైన,
అలకా అని పేరు గల పట్టణం నీకు పోతగినది.
వ్యాఖ్యావిశేషాలు :
- ఎండబాధకు నీరు, విరహబాధకు చల్లదనం, ఇస్తున్నాడు. దగ్గరకు చేరుస్తున్నాడు.
( పయోద అంటే నీటిని ఇచ్చునది = మేఘం )
( పయోద అంటే నీటిని ఇచ్చునది = మేఘం )
- ఇక్కడ కుబేరుని కోపమే యక్షుని తపింపచేసిన ఎండగాను,
విరహబాధను కలుగచేసిన కారణంగాను భావించవచ్చు.
విరహబాధను కలుగచేసిన కారణంగాను భావించవచ్చు.
- "శరణం" తిరుగులేని అస్త్రం.
సంతప్తులకు నీవు శరణం అన్నా,
తాను సంతప్తుడే కనుక ఆ శరణం తనకే ఇమ్మని.
సంతప్తులకు నీవు శరణం అన్నా,
తాను సంతప్తుడే కనుక ఆ శరణం తనకే ఇమ్మని.
- 1 నుండి ఈ 7 శ్లోకాలలో ఇంతవరకు కుబేరుని, 3 సార్లు కాళిదాసు,
అర్థవంతమైన విశేషణాలతో సంబోధించాడు.
మొదటి శ్లోకంలో "భర్త" అని సంబోధించాడు. అనగా యజమాని.
యజమానికి కోపంవస్తే, శిక్ష విధిస్తాడు. అంతవరకే.
మొదటి శ్లోకంలో కూడా భర్తృశాపం అన్నాడు.
3 వ శ్లోకంలో కుబేరుని "రాజరాజు" అని అంటాడు.
రాజుకు కోపంవస్తే, దేశబహిష్కారశిక్ష కూడా విధించే అధికారం గలవాడు.
కాన ఇప్పుడు యక్షుడు "దూరసంస్థే" అని ( ప్రియురాలు దూరప్రదేశంలో ఉంది) మేఘునితో చెప్పాడు.
ఈ 7 వ శ్లోకంలో "అలకాపురి" వెళ్ళాలని చెప్తున్నాడు.
మఱి ఆ పురి కుబేరునిది
కాన ఆయనను " ధనపతి " అని సంబోధించాడు.
దేవతలలో ధనానికి అధిష్ఠానదేవత కుబేరుడు.
కాబట్టి ఆ పట్టణం గొప్పతనం "ధనపతి" పదంతో చెప్పకనే చెప్పాడు.
అర్థవంతమైన విశేషణాలతో సంబోధించాడు.
మొదటి శ్లోకంలో "భర్త" అని సంబోధించాడు. అనగా యజమాని.
యజమానికి కోపంవస్తే, శిక్ష విధిస్తాడు. అంతవరకే.
మొదటి శ్లోకంలో కూడా భర్తృశాపం అన్నాడు.
3 వ శ్లోకంలో కుబేరుని "రాజరాజు" అని అంటాడు.
రాజుకు కోపంవస్తే, దేశబహిష్కారశిక్ష కూడా విధించే అధికారం గలవాడు.
కాన ఇప్పుడు యక్షుడు "దూరసంస్థే" అని ( ప్రియురాలు దూరప్రదేశంలో ఉంది) మేఘునితో చెప్పాడు.
ఈ 7 వ శ్లోకంలో "అలకాపురి" వెళ్ళాలని చెప్తున్నాడు.
మఱి ఆ పురి కుబేరునిది
కాన ఆయనను " ధనపతి " అని సంబోధించాడు.
దేవతలలో ధనానికి అధిష్ఠానదేవత కుబేరుడు.
కాబట్టి ఆ పట్టణం గొప్పతనం "ధనపతి" పదంతో చెప్పకనే చెప్పాడు.
- కుబేరుడు శివభక్తుడు. ఆ విషయం ఇక్కడ తెలుస్తుంది.
- అలకాపురి ఉద్యానంలో శివుడున్నాడని,
ఆయన ధరించిన చంద్రుని వెన్నెలతో అక్కడి మేడలు, కడుగబడినవి ( ధౌత ) అని వర్ణించడం ద్వారా,
అసలైన కవిత్వంలోకి, వర్ణనలలోకి తాను ప్రవేశిస్తున్నానని ,
ఇకనుంచి చెప్పబోయే శ్లోకాలు ,
వెన్నెలచేత కడుగబడిన అలకాపురి మేడల్లాంటివని కాళిదాసు సూచిస్తున్నాడు.
ఆయన ధరించిన చంద్రుని వెన్నెలతో అక్కడి మేడలు, కడుగబడినవి ( ధౌత ) అని వర్ణించడం ద్వారా,
అసలైన కవిత్వంలోకి, వర్ణనలలోకి తాను ప్రవేశిస్తున్నానని ,
ఇకనుంచి చెప్పబోయే శ్లోకాలు ,
వెన్నెలచేత కడుగబడిన అలకాపురి మేడల్లాంటివని కాళిదాసు సూచిస్తున్నాడు.
భావనాశక్తిని బట్టి భావం అర్థమవుతుందని ఆర్యులంటారు.
మంగళం మహత్
కామెంట్లు లేవు:
కామెంట్ను పోస్ట్ చేయండి