18, జూన్ 2020, గురువారం

Sundarakanda సుందరకాండ 31


రామసుందరం
ఏకత్రింశస్సర్గః

వం బహువిధాం చింతాం చింతయిత్వా మహాకపిః ।
సంశ్రవే మధురం వాక్యం వైదేహ్యా వ్యాజహార హ ॥ 1
మహాకపి హనుమంతుడు, ఇలా, పరిపరివిధాలుగా, ఆలోచించి, సీతకు, వినపడేటట్లుగా, మధురమైన, మాటల్ని చెప్పాడు.
రాజా దశరథో నామ రథకుంజరవాజిమాన్‌ ।
పుణ్యశీలో మహాకీర్తి రృజు రాసీ న్మహాయశాః ॥ 2
థాలు, ఏనుగులు, గుఱ్ఱాలు కల్గినవాడు, పుణ్యాలు మాత్రమే చేసే స్వభావం కలవాడు, ఋజువర్తనుడు, దానపరాక్రమాలచేత మహాకీర్తి పొందినవాడైన, దశరథుడనే పేరుగల రాజు ఉన్నాడు.
రాజర్షీణాం గుణశ్రేష్ఠ స్తపసా చర్షిభిస్సమః
చక్రవర్తికులే జాతః పురందరసమో బలే ॥ 3
తడు, గుణాలచేత రాజర్షుల్లో శ్రేష్ఠుడు. తపస్సులో బుషులతో మానమమైనవాడు, చక్రవర్తులవంశంలో పుట్టినవాడు, లంలో దేవేంద్రునికి సాటియైనవాడు,
అహింసారతి రక్షుద్రో ఘృణీ సత్యపరాక్రమః ।
ముఖ్య శ్చేక్ష్వాకువంశస్య లక్ష్మీవాన్‌ లక్ష్మివర్ధనః ॥ 4
అహింసను ఇష్టపడేవాడు, అల్పస్వభావం లేనివాడు, దయాశాలి, సత్యపరాక్రముడు, ఇక్ష్వాకువంశంలో ముఖ్యుడు, అధికమైన సంపద లవాడు, ఆశ్రితుల సంపదను పెంపొందించేవాడు,
పార్థివవ్యంజనై ర్యుక్తః పృథుశ్రీః పార్థివర్షభః
పృథివ్యాం చతురంతాయాం విశ్రుత స్సుఖద స్సుఖీ 5
కలరాజలక్షణాలు కలవాడు, గొప్ప దేహకాంతి కలవాడు, రాజులలో మేలుబంతి, చతుస్సముద్రాల నడుమ ఉన్న భూతలమంతటా ప్రసిద్ధి పొందినవాడు, జనులకు సుఖం కల్గించేవాడు, సుఖాల్ని అనుభవించేవాడు.
తస్య పుత్త్రః ప్రియో జ్యేష్ఠ స్తారాధిపనిభాననః ।
రామో నామ విశేషజ్ఞః శ్రేష్ఠ స్సర్వధనుష్మతామ్‌ 6
తనికి, చంద్రబింబంలాంటి ముఖం కలవాడు, సమస్తధర్మవిశేషాల్ని ఎఱిగినవాడు, విలుకాండ్రందఱిలో శ్రేష్ఠుడు, ఇష్టుడు, రాముడనే, జ్యేష్ఠ పుత్త్రుడు, ఉన్నాడు.
రక్షితా స్వస్య ధర్మస్య స్వజనస్య చ రక్షితా
రక్షితా జీవలోకస్య ధర్మస్య చ పరంతపః ॥ 7
శత్రువుల్ని తపింపచేసే ఆ రాముడు, స్వధర్మాన్ని(క్షత్రియధర్మం), రక్షించుకొనేవాడు, స్వజనుల్ని, వారిధర్మాన్ని కాపాడేవాడు, సకలప్రాణుల్ని కాచేవాడు, తద్ద్వారా వర్ణాశ్రమధర్మాన్ని పరిరక్షించేవాడు.
తస్య సత్యాభిసంధస్య వృద్ధస్య వచనా త్పితుః
సభార్య స్సహ చ భ్రాత్రా వీరః ప్రవ్రాజితో వనమ్‌ ॥ 8
సత్యసంధుడు వృద్దుడు తండ్రి దశరథుని ఆజ్ఞను అనుసరించి, వీరుడు రాముడు, భార్య సీతతో, తమ్ముడు లక్ష్మణునితో కలసి, డవికి వెళ్లాడు.
తేన తత్ర మహారణ్యే మృగయాం పరిధావతా ।
రాక్షసా నిహతా శ్శూరా బహవః కామరూపిణః ॥ 9
ఆ మహారణ్యంలో వేటకై తిరుగుతూ ఆ రాముడు, ఎంతోమంది శూరులు కామరూపులు అయిన రాక్షసుల్ని చంపాడు.
జనస్థానవధం శ్రుత్వా హతౌ చ ఖరదూషణౌ
తత స్త్వమర్షాపహృతా జానకీ రావణేన తు ।
వంచయిత్వా వనే రామం మృగరూపేణ మాయయా ॥ 10
జనస్థానంలో, ఖరదూషణులు, ఇతరరాక్షసులందఱూ, రామునిచేతిలో హతమయ్యారని విని, రావణుడు కోపించి, డవిలో, మాయామృగరూపంతో, రాముని, మోసపుచ్చి, జానకిని అపహరించాడు.
స మార్గమాణస్తాం దేవీం రామస్సీతా మనిందితామ్‌ ।
ఆససాద వనే మిత్రం సుగ్రీవం నామ వానరమ్‌ 11
ఆ రాముడు, దేవి అనిందిత ఆ సీతను వెదకుతూపోయి, డవిలో, సుగ్రీవుడనే వానరునితో చెలిమి చేశాడు.
తత స్స వాలినం హత్వా రామః పరపురంజయః ।
ప్రాయచ్ఛత్కపిరాజ్యం తత్సుగ్రీవాయ మహాబలః ॥ 12
ఆ తర్వాత, మహాబలుడు, శత్రుపట్టణాల్ని జయించేవాడు, ఆ రాముడు, వాలిని చంపి, తని వానరరాజ్యాన్ని, సుగ్రీవునకు ఇచ్చాడు.
సుగ్రీవేణాపి సందిష్టా హరయః కామరూపిణః
దిక్షు సర్వాసు తాం దేవీం విచిన్వంతి సహస్రశః ॥ 13
అంత సుగ్రీవుడు, ఆజ్ఞాపించగా, కామరూపధరులైన, వేలకొలది వానరులు, సకలదిక్కులందూ, ఆ సీతను, వెదకుతున్నారు.
అహం సంపాతివచనా చ్ఛతయోజన మాయతమ్‌ ।
అస్యా హేతో ర్విశాలాక్ష్యా స్సాగరం వేగవాన్‌ ప్లుతః ॥ 14
నేను, ఈ విశాలాక్షికోసమే సంపాతిమాటప్రకారం, నూఱు యోజనాల విఱివి క, సముద్రాన్ని, వేగంగా దాటాను.
యథారూపాం యథావర్ణాం యథాలక్ష్మీం చ నిశ్చితామ్‌ ।
శ్రౌషం రాఘవస్యాహం సేయ మాసాదితా మయా ॥ 15
రాముడు, నాతో, సీత రూపం వర్ణం శోభ ఎలా ఉంటాయని నిశ్చయించి చెప్పాడో, అలాంటి స్వరూపం రంగు అందం ఉన్నటువంటి సీతయొక్క దర్శనాన్ని పొందాను.
విరరా మైవ ముక్త్వాసౌ వాచం వానరపుంగవః
జానకీ చాపి తచ్ఛ్రుత్వా పరం విస్మయ మాగతా ॥ 16
వానరపుంగవుడు హనుమ, ఇంతవఱకు చెప్పి, అంత ఊరకున్నాడు.  సీతయును, ఆ మాటల్ని విని, ఎంతో ఆశ్చర్యపడింది.
తత స్సా వక్రకేశాంతా సుకేశీ కేశసంవృతమ్‌
ఉన్నమ్య వదనం భీరు శ్శింశుపావృక్ష మైక్షత ॥ 17
తర్వాత, కొనల్లో వంకరలై, సుందరాలైన కురులతో ఒప్పే, భీరువైన సీత, వెండ్రుకలు క్రమ్మి ఉన్న నెమ్మొగాన్ని, పైకెత్తి, శింశుపావృక్షాన్ని చూసింది.
నిశమ్య సీతా వచనం కపేశ్చ
దిశశ్చ సర్వాః ప్రదిశ శ్చ వీక్ష్య
స్వయం ప్రహర్షం పరమం జగామ
సర్వాత్మనా రామ మనుస్మరంతీ 18
సీతాదేవి, హనుమంతుని మాట విని, అన్నిదిక్కుల్ని, విదిక్కుల్ని, చూసి (ఎవ్వరినీ కానక), రామునియందు మనస్సంతా నిలిపి ధ్యానిస్తూ, పరమసంతోషాన్ని పొందింది.
సా తిర్య గూర్ధ్వం చ తథా ప్యధస్తా
న్నిరీక్షమాణా త మచింత్యబుద్ధిమ్‌
దదర్శ పింగాధిపతే రమాత్యం
వాతాత్మజం సూర్య మి వోదయస్థమ్‌ 19
ఆ సీత, ఆ శింశుపావృక్షానికి ప్రక్కలా, పైకి, క్రిందికి, వెదకుతూ, ఉదయకాల సూర్యునిలా ఉన్నవాడు, అచింత్యమైన బుద్ధి కలవాడు, సుగ్రీవుని మంత్రి, అయిన ఆ వాయుకుమారుని హనుమంతుని చూసింది.
-----------------------------------------------------------------------------------------
భర్జనం భవబీజానా మర్జనం సుఖసమ్పదామ్ | తర్జనం యమదూతానాం రామరా మేతి గర్జనమ్ ||36||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్వాల్మీకిరామాయణే ఆదికావ్యే సుందరకాండే ఏకత్రింశస్సర్గః
మంగళం మహత్ 

కామెంట్‌లు లేవు:

కామెంట్‌ను పోస్ట్ చేయండి

SUNDARAKANDA సుందరకాండ 36

  రామసుందరం - షట్త్రింశస్సర్గః   భూయ ఏవ మహాతేజా హనూమాన్మారుతాత్మజః | అబ్రవీత్ప్రశ్రితం వాక్యం సీతాప్రత్యయకారణాత్ || 1 || సీతక...